Rijnsaterwoude (ZH). In dit dorpje met pakweg 1200 inwoners en drie kerken brengt oud-Hoornbeecker Martien van der Zwan zijn jeugd door. Na de christelijke basisschool in het dorp en het seculier te noemen middelbare onderwijs in Alphen aan den Rijn, legt hij bij zijn ouders een verrassende wens op tafel. Martien wil doorleren op het reformatorische mbo in Amersfoort. Zijn ouders reageren zeer positief, ondanks het financiële offer dat ze moeten brengen voor trein- en busabonnementen. Gratis OV moest in 1989 nog worden uitgevonden.
Waarom kiest een 16-jarige voor een dagelijkse reis van twee keer twee en een half uur om een reformatorische mbo te bezoeken? Terwijl er op 10 kilometer afstand in Alphen aan den Rijn een soortgelijke opleiding is. “Het begon te kriebelen”, vertelt Martien van der Zwan in zijn kantoor in Nunspeet. “Rijnsaterwoude ligt op de secularisatiebelt. We waren lid van een kleine kerkelijke gemeente waarvan een deel familie was. Daarbuiten was je een eenling door je behoudende christelijke achtergrond. Met klassenfeestjes kwam je al snel in de knel. Bovendien wilde ik mijn blik verruimen, verder kijken. En wat ook telde: ik zag dat voor je latere leven een netwerk belangrijk is.”
En dus begon Martien van der Zwan na de zomer van 1989 aan zijn opleiding Commerciële economie op het Trigland College, een school die tijdens de vier studiejaren opging in het Hoornbeeck College. Zijn dagelijkse reis: met de bus naar Alphen aan den Rijn, trein naar Utrecht, overstappen op de trein naar Amersfoort en tenslotte de bus naar de schoollocatie op de Amersfoortse Berg. Onderweg werd het per kilometer gezelliger. “In Alphen sloten er al medescholieren aan. Bij Bodegraven en Woerden werd de groep nog groter en in Utrecht kwamen er nog meer bij. Om in Amersfoort als een soort veetransport in propvolle bussen de laatste kilometers af te leggen.”
Eenmaal op school wachtte wel een kleine cultuurshock, hij kwam immers uit het refoarme westen en niet van de Biblebelt. “Dat was wennen, wij waren niet van de ongeschreven regels en hadden niets met wetticisme. De zondagsopvatting was bij ons thuis net zo strikt, maar we woonden in een seculiere omgeving. Ik herinner me een godsdienstles waarin de verschillen tussen de kerken werden uitvergroot. Vanuit mijn perspectief werd dit enorm opgeblazen. Wij zochten juist de verbinding, legden de nadruk op wat je als christenen in de kern verbindt. Die voorliefde voor wat mensen in verschillende reformatorische kerken en culturen bindt, heb ik altijd gehouden.”
Van de lessen op het Hoornbeeck College heeft de Vakanz-eigenaar tot op de dag van vandaag veel profijt. “Het meest waardevol vond ik de lessen met een identitaire inhoud. Maatschappijleer van René Paauwe, de godsdienstlessen van Van Dam en Van Meijeren. En de dagen waarop er gastsprekers waren, mensen uit de praktijk die soms ook een persoonlijk getuigenis gaven. Die blijven je je leven lang bij, net als de vele gesprekken met medestudenten. Dat heeft me echt gevormd, op het Hoornbeeck College is een stevige basis voor mijn leven gelegd.” Daarbij was de sfeer op school volgens Martien van der Zwan ronduit “top”. “En de ouderwetse manier van lesgeven”, die wil hij ook nog even benoemen. “Nederlands van Piet van de Wege. Die legde de lat zó hoog, spellingsregels ramde hij er echt in. Ik hoor ‘m nog hameren op ‘t kofschip.”
Die Nederlandse taal kwam goed van pas in de loopbaan van Martien van der Zwan. Zijn idee was om makelaar te worden, maar dat liep anders. Een personeelsadvertentie van de SGP voor een jeugdwerkadviseur trok zijn aandacht. Hij solliciteerde, werd aangenomen en werkte er van 1993 tot 2000. “Na een paar weken barstte de discussie over het vrouwenstandpunt los. Dat was een vuurdoop.” Na bijna zeven jaar stapte hij over naar de RMU, eerst als medewerker communicatie, later als manager communicatie. “Een warm bad”, noemt hij deze werkomgeving. In die periode begon ook het ondernemerschap te leven, samen met zijn vrouw nam hij een klein vakantieboekingskantoor over. Dat werd voorzien van de naam VakanZ. Na de RMU werkt Van der Zwan nog twee jaar bij de gemeente Urk, ook op communicatiegebied. Om vervolgens in 2010 zijn baan op te zeggen en volledig te gaan voor VakanZ.
Dit boekingskantoor is inmiddels een middelgrote touroperator (10 medewerkers, in het hoogseizoen 160) geworden met als speerpunt de christelijke gezinsparken. Als eerste reisaanbieder huurde VakanZ geheel of gedeeltelijk vakantieparken af om deze vervolgens te verhuren aan gasten uit de reformatorische achterban. Dat bleek een schot in de roos. “VakanZ zijn we gestart met een missie: mensen die dezelfde achtergrond delen bij elkaar brengen. Om een fijne vakantie te hebben, maar ook om jongeren een positieve indruk van het geloof te geven. ‘Mijn zoon gaat nu wél naar de jeugdvereniging’ vertelde een ouderpaar nadat deze een geweldige tijd met andere jongeren had in een VakanZpark.”
Inmiddels staat VakanZ op de rails, is er een reisorganisatie voor christelijke jongerenreizen opgezet en verhuurt VakanZ ook ‘losse’ vakantiehuizen door heel Europa. Daarnaast schakelen vakantieparken de touroperator in Nunspeet in om hun huisjes te vermarkten. “Het begint weer te kriebelen, dus ben inmiddels met een volgend initiatief bezig. Dat pionieren, dat is helemaal mijn ding.” Wat dit initiatief is houdt Martien van der Zwan nog even voor zich. Maar dat het iets met reizen én het verbinden van mensen te maken heeft, dat lijkt wel zeker.
Eerste schooldag, eerste pauze. Martien van der Zwan ziet iemand die hij is tegengekomen op vakantie. “Dát is een leuk meisje” schiet door zijn gedachten. Het blijkt Lydia de Boer uit Gouda, ze volgt de secretariële richting. Binnen enkele maanden hebben de 17-jarigen verkering en worden daarom op het matje geroepen bij afdelingsleider Deij. Als het jonge stel tijdens het gesprek wat lacherig doet over de licht waarschuwende woorden spreekt Deij de woorden: “Jaja, lach maar, van geintjes komen kleintjes.” Het stelletje van toen is inmiddels 25 jaar getrouwd en heeft vijf kinderen. Martien: “Lydia is het mooiste cadeau uit de Hoornbeeck-periode.”
Foto: Holland Luchtfoto
Dit artikel komt uit de Forward – voorjaar 2020, het magazine van HoornBACK.