Geluksexpert en ambassadeur van werkgeluk Joanna Hessels weet het uit ervaring: haar functietitels leveren soms fronsende blikken op. “Geluksexpert klinkt een tikje zweverig, maar dat is het niet. Geluk en dus ook werkgeluk is al vijftig jaar onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. We weten hoe geluk ontstaat en hoe je het kunt beïnvloeden.”
Die wetenschappelijke basis gebruikt Joanna Hessels door in organisaties eerst – aan de hand van rapportcijfers – 25 geluksfactoren te meten. Individuele medewerkers geven aan welk cijfer ze geven voor bijvoorbeeld werk- en inkomenszekerheid, balans werk-privé, voldoening, waardering en erkenning en zelfontplooiing.
In gesprekken met werknemers volgt de vraag: wat was het gelukkigste moment van je leven en geef er eens een rapportcijfer voor. Een trouwdag of geboorte van een eerste kind zijn bekende antwoorden op deze vraag. “Maar dan hebben we het over tijdelijk geluk, een euforisch moment. Waar het bij werkgeluk om gaat is het permanente geluk, het basislevel en dan zie je vaak heel gemiddelde rapportcijfers. We zijn al snel tevreden en dat is jammer. Als geluksexpert probeer ik dit basislevel te verhogen.”
Hoe ze dat dat doet, het rapportcijfer voor werkgeluk verhogen? Door de focus te verleggen. “Geluk wordt voor 50 procent bepaald door erfelijke factoren en voor 10 procent door omgevingsfactoren. Tot die laatste categorie behoren onder meer rijkdom, status, vakantie of een promotie.”
“Het probleem is dat we ons daar veel te veel op focussen en denken dat we van een promotie gelukkig worden. Het geheim zit ‘m in de andere 40 procent. Die bestaat uit gedachten, gevoelens en de bewuste keuzes die je maakt. Richt je daarop als je meer geluk wilt ervaren.”
In haar bedrijf heeft Joanna Hessels al veel organisaties en werknemers begeleid in het proces naar meer werkgeluk. Ze maakt daarbij gebruik van het PERMA-model. Dat neemt stapsgewijs vijf factoren onder de loep. Joanna Hessels: “Werknemers brengen voor zichzelf in kaart wat ze belangrijk vinden en maken een eigen PERMA-overzicht.”
De letters uit PERMA staan voor:
Positieve emoties: waar krijg je ze van en hoe krijg je er meer?
Engagement: bij welke onderdelen van het leven of je werk voel je je betrokken en bevlogen?
Relationships: welke relaties dragen bij aan je geluk?
Meaning: bij welke activiteiten ervaar je dat je van toegevoegde waarde bent en bijdraagt aan iets groters?
Achievements: welke levensdoelen streef je na (zonder ze echt te hoeven behalen)?
Het resultaat van het persoonlijke PERMA-overzicht is een praktische roadmap die aangeeft welke keuzes je geluk verhogen. Het model zoomt in op positieve emoties, relaties, activiteiten en doelen, maar brengt automatisch ook de onderdelen in beeld die voor verminderd geluk zorgen.
“Dus zit er geen scheidingslijn tussen werk en privé en word je daar minder gelukkig van? En wordt dit versterkt door ook in privétijd bereikbaar te zijn? Als dit jou belemmert zeg ik: zet uit die telefoon, klap dicht die laptop. Tegelijk, voel jij je door bereikbaar te zijn juist meer betrokken en bevlogen in je werk? Wees dan juist wel bereikbaar.”
Het ervaren van werkgeluk draait dus om persoonlijke keuzes. De uitkomsten van het PERMA-model kunnen zelfs aanleiding zijn om van baan te veranderen. “Als je op alle vijf onderdelen belemmeringen ervaart, kun je jezelf afvragen of een functie wel bij je past. Durf het dan aan om voor jezelf en je werkgeluk te kiezen.” Die keuze is trouwens ook voor werkgevers uiteindelijk beter, ook al vertrekt een werknemer in tijden van krapte. “Meer werkgeluk komt de gezondheid van mensen ten goede. Ze ervaren minder stress, hebben minder hart- en vaatziekten en leven langer.”
In haar praktijk heeft Joanna met hbo’ers en WO’ers te maken, maar ook veel met mbo’ers. Of er verschil is tussen de diverse opleidingsniveaus? “Mbo’ers vinden het prettig als het heel concreet gemaakt wordt, zij zijn heel pragmatisch.”
Dit artikel staat in de Forward 2023.