7 tips om je zelfvertrouwen te vergroten

Een presentatie, sollicitatiegesprek of speech op de bruiloft van je beste vriend: soms kun je stijf staan van de spanning en ga je het liefst een situatie maar helemaal uit de weg. Dat helpt niet, aldus trainer Jantine van Voorst. Zij geeft tips hoe je kunt groeien in zelfvertrouwen.

Wat is zelfvertrouwen?

“Je hebt zelfvertrouwen als je nieuwe situaties durft aan te gaan. Vaak vergelijk je jezelf met anderen, waardoor je jezelf negatiever neerzet dan nodig is – en dan neemt de spanning alleen maar toe. Zelfvertrouwen kan overkomen alsof je het allemaal zelf doet. Daarom probeer ik het goed te kaderen vanuit Bijbels perspectief: als je zelfvertrouwen hebt, weet je wat je kwaliteiten maar ook wat je valkuilen zijn. En voor de talenten die we hebben mogen we dankbaar zijn, we hebben ze van God gekregen. Dat bewaart ons voor hoogmoed.”

Als je als kind bent gepest, doet dat veel met je zelfbeeld.

“Zelfvertrouwen heeft ook met karakter te maken, en met eerdere ervaringen. Als je als kind bent gepest, doet dat veel met je zelfbeeld. Of je hebt altijd achteraf gewoond, en hebt niet veel met vriendjes en vriendinnetjes kunnen spelen. Zo spelen allerlei levensomstandigheden mee in het zelfbeeld dat iemand heeft.”

“In sommige situaties hoort spanning erbij. Het gaat erom dat je dan niet blokkeert maar er op een goede manier mee kunt omgaan. Even een ademhalingsoefening doen, zodat je meer rust krijgt in je lijf. Stapje voor stapje situaties niet meer uit de weg gaan en achteraf merken: er is niks engs of geks gebeurd.”

Tips voor meer zelfvertrouwen:

  • Ga door de spannende situatie heen
    “Vermijd situaties niet, maar ga oefenen. Begin met kleine stapjes: maak eens een praatje met iemand die je een beetje kent. Dat hoeft niet tien minuten lang, of heel diepgaand. Je kunt het voorbereiden. Er zijn best wat gespreksonderwerpen voor zo’n situatie te bedenken, zoals vakanties, werk, studie, hobby’s, familie of woonplaats. Zo kun je het uitbouwen. Heb realistische verwachtingen: het zal niet gelijk allemaal goed gaan.”
  • Schrijf ervaringen op en reflecteer
    “Als je je ervaringen opschrijft, kun je kijken waarom het vandaag niet goed ging, en gisteren wel. Was ik moe, meer gespannen, heb ik andere vragen gesteld? Het kan ook aan de ander liggen: als hij of zij geen zin heeft om te praten, komt er geen gesprek op gang.”
  • Houd een dankbaarheidsdagboek bij
    “Als negen dingen goed zijn gegaan op een dag en één ding niet, blijft toch dat ene hangen. Houd daarom een dankbaarheidsdagboek bij: schrijf minimaal drie dingen op waar je dankbaar voor bent of tevreden over bent. Dat compliment van een collega of die taak waar je tegen opzag en die toch gelukt is. Dan stuur je je gedachten een andere richting op en ga je met een andere mindset naar bed.”
  • Wees wat milder voor jezelf
    “Stel jezelf de vraag: als een goede vriend in die situatie zou zitten, wat zou ik dan tegen hem of haar zeggen? Meestal is dat iets heel anders dan wat je tegen jezelf zegt. En stel dat diegene een fout maakt, een afspraak niet nakomt of een slecht humeur heeft: houd je dan niet meer van die persoon? We zijn heel goed in onszelf vergelijken met de ander, maar daar komen we zelf vaak slecht vanaf.”
  • Leer van een ander
    “Ken je iemand die dezelfde ‘fouten’ maakt als jij? Hoe gaat die persoon daarmee om, en wat kan je daarvan leren? Werkt dat beter of slechter dan wat jij doet?”
  • Relativeer je gevoelens 
    “Je bént niet je gevoelens, maar je hebt ze. Soms kunnen we erdoor overspoeld raken, en denken: dit raak ik nooit meer kwijt. Maar op een gegeven moment gaat de ergste lading ervan af. Daarom is het opschrijven zo belangrijk, je leert zien: ‘Toen dacht ik ook dat ik afging als een gieter, uiteindelijk bleek het wel mee te vallen.’”
  • Stel de vraag: wat is het ergste dat kan gebeuren?
    “Als je bang bent dat je een black-out krijgt tijdens een presentatie, vraag jezelf dan af: wat zou dat betekenen? Dat je de opleiding opeens niet meer haalt, nooit meer kan presenteren, niemand meer met je te maken wil hebben? Natuurlijk is zo’n black-out vervelend. Maar door het expres even uit te vergroten, zie je dat de gevolgen bijna altijd wel meevallen.”

Jantine van Voorst is trainer op het Hoornbeeck College en coördinator van het team Extra Ondersteuning. Ze geeft groepstrainingen voor sociale vaardigheden aan studenten, docenten en volwassenen.

Dit artikel staat in de Forward 2024, een uitgave van het Hoornbeeck College.

Lees meer verhalen