Musicals, museumbezoeken en oldtimers van restmateriaal: veertig jaar lang daagde docent beeldende vorming Henk de Kruijf zijn studenten uit om zich creatief te uiten. In Forward vertelde hij, vlak voordat hij met pensioen ging, over zijn passie voor het vak en voor studenten.
De ruimte naast het lokaal van docent beeldende vorming Henk de Kruijf staat vol decorstukken voor de musical ‘Erik en het klein insectenboek’. “Kijk, dit is een slakkenhuis, dit doek is het weiland waar Erik in stapt. Zie je al die bloemen daar? Allemaal gemaakt door de derdejaarsstudenten”, wijst De Kruijf trots aan. “Dit is een project van meerdere klassen en meerdere vakken. Studenten moeten niet alleen opvoeren, maar ook teksten schrijven en zaken als belichting en geluid regelen. Leuk en leerzaam!”
Al staat De Kruijf inmiddels 40 jaar voor de klas, waarvan 30 jaar op het Hoornbeeck College-locatie Amersfoort, zijn enthousiasme voor het vak is niet verminderd. Integendeel. Tegenwoordig geeft hij les aan studenten Pedagogisch Werk, met name de niveau 4-opleiding Onderwijsassistent. “Ik geniet van lesgeven, elke dag weer. Houd van geleide expressie en geef studenten handvatten. Ze zijn vrij in de invulling en moeten zich in de opdracht inleven. Ik hang alle werkstukken op of stel ze tentoon, altijd met een kaartje erbij met de naam van het werkstuk en een korte uitleg. Kwaliteit leveren, dát stimuleer ik waar mogelijk.”
Tijdens het gesprek springt de docent regelmatig op om werkstukken van (oud-)studenten te laten zien. “Kijk, dit schilderij, gemaakt door twee jongens. Het beeldt de chaos in het hoofd van een cliënt uit. Zie je die verkeersborden? Die slaan op alle adviezen die de man krijgt, van verschillende kanten. Die scheppen nog meer verwarring.”
Creativiteit zat er al vroeg in bij De Kruijf. “Ik ben een boerenzoon, mijn moeder kwam uit een creatieve familie. Als klein jongetje liep ik al met een emmertje naar de sloot om er klei uit te scheppen, zodat ik beeldjes kon maken. Toen ik al voor de klas stond heb ik de kunstacademie gedaan, vijf jaar lang vier avonden per week naar school. Op zondag ging de klas meestal naar een museum, onder begeleiding van een docent. Voor mij is zondag de dag van de Heere, dus ging ik op woensdagmiddag naar het museum. Ik ben afgestudeerd op ‘Creativiteit ontwikkelen en Christen-zijn’, dat was wel bijzonder binnen deze opleiding.”
De Kruijf loopt al heel wat jaren mee op het Hoornbeeck College. Of hij veranderingen ziet? “Studenten van nu zijn veel mondiger dan vroeger, dat past bij deze tijd. Ze zijn ook berekender dan voorheen, één van de eerste vragen is steevast of een opdracht een studiepunt oplevert. Studenten zijn bovendien minder creatief, ze nemen al snel hun toevlucht tot internet. Dat mag natuurlijk, maar vaak lopen ze daarna vast, wordt het tobben. Wat gelukkig gebleven is: de zorg voor elkaar. Al moet ik ze daar soms wel op wijzen. Bijzonder vind ik dat studenten van nu vaak open zijn, bijvoorbeeld over hun thuissituatie. Daar moet je secuur mee omgaan, dat vertrouwen mag je niet schenden.”
De Kruijf houdt van uitdagende opdrachten voor zijn studenten: “Een tijdje geleden stonden alle tafels hier vol met 80 oldtimers, gemaakt van restmaterialen. Sommigen hebben zich hier echt in uitgeleefd, anderen vonden het een vreselijke opdracht. De resultaten zijn vaak verrassend, zo heeft iemand koffielepels gebruikt voor koplampen.”
Derdejaarsstudenten kunnen zich inschrijven voor het vak ‘Exclusief Talent’, gedurende drie uur per week gaat De Kruijf met deze groep aan de slag. “Met elke student heb ik een persoonlijk gesprek van een half uur. De opdracht is om een werkstuk over jezelf te maken. Hoe beeld je jezelf uit?”
Hij staat op om twee voorbeelden van oud-studenten te pakken. “Kijk, deze blauwe bal met rode pakjes er bovenop en ernaast heeft de titel ‘Draagkracht-draaglast’. De studente was zachtmoedig en zorgzaam. Hoe beeld je zoiets uit? Blauw is de kleur van de betrouwbaarheid, iedereen voelde zich thuis bij haar en leunde graag op haar. Soms werd het haar te veel, de pakjes die naar beneden zijn gevallen symboliseren dat.” Hij pakt een volgend werkstuk, gemaakt van aluminium stroken. “Dit heet ‘Colourful Hope.’ Dit meisje vond zichzelf snel van tong, af en toe wat te scherp. De punten duiden daarop. Ze is ook reflecterend, wil daarvan leren, vandaar dit materiaal. De kleuren van de regenboog eromheen duiden op het verbond. Het is bijzonder om te zien hoe studenten over zichzelf nadenken met zo’n opdracht.”
Nog regelmatig heeft de docent contact met oud-studenten. “Sommigen zijn nu zelf docent op het Hoornbeeck.” Laatst kwam er een studente met haar moeder bij De Kruijf thuis. “Ik herkende haar moeder die als twaalfjarige bij mij in de klas had gezeten. Ook gebeurt het nog weleens dat een oud-student me opbelt om een advies te vragen, of ik nog een idee heb voor een opdracht.” Maar ook op een ander niveau hoort De Kruijf nog van oud-studenten: “Soms ontvang ik een persoonlijke brief van een student die al jaren van school is. Hij of zij haalt een les aan die veel heeft betekend. Dat zijn bijzondere momenten, hoor.”
In zijn lange carrière heeft De Kruijf heel wat hoogtepunten meegemaakt, zowel in zijn werk als in zijn privéleven. “Ik geniet ervan als studenten zichzelf ontdekken, als ze zeggen: ‘ik wist niet dat ik dat kon’. Als ze zitten te worstelen met een opdracht en dan, na verschillende mislukte pogingen, het licht zien. Dat is voor mij een dag met een gouden randje. Of bij een bezoek aan het Kröller-Müller Museum. Voor die tijd roepen ze dat ze zoiets vreselijk vinden, maar vaak zie ik dat ze na de rondleiding toch nog blijven. Of een student helpen bij een studieadvies, dat is ook mooi. Dan ga ik naar huis en dan denk ik: daar doe ik het voor.”
Henk de Kruijf lag verschillende keren in het ziekenhuis, de laatste keer nadat hij uit een boom was gevallen. “In die periode ontving ik vijfhonderd kaarten en brieven van studenten, oud-studenten en gemeenteleden, dat deed me veel.” Dagenlang zweefde hij op het randje van de dood. “Een bijzonder moment was toen ik uit coma kwam en mijn vrouw en kinderen zag, ik was oprecht verwonderd dat ik er nog was. Ik sprak daarover met een verpleegster. Zij zei: de Heere heeft nog een taak voor je op aarde. En die taak is studenten erop wijzen dat God goed is en we allemaal Zijn Koninkrijk moeten zoeken.”
Dit artikel komt uit de Forward 2019, het magazine van HoornBACK.